RAYMOND CARVER
Atë pranverë, ne kishim pasur një lidhje secili në krahun e vet, por në qershor, nga fillimi i pushimeve shkollore, ne vendosëm ta jepnim me qira shtëpinë tonë në Palo Alto, për periudhën e verës, dhe të shkonim ta kalonim në veri të Californie, në bregdet. Richard, djali ynë, do të shkonte tek gjyshja e vet, e ëma e Nancy, në Pasco, në rrethinat e Washingtonit, dhe do të punonte tërë verës me qëllim që të mblidhte paratë që i duheshin për studimet e tij – në vjeshtë ai hynte në kolegj. Gjyshja e tij ishte në dijeni të asaj çka ndodhte tek ne ; ajo na ishte lutur që ta dërgonim tek ajo dhe kishte marrë përsipër t’i gjente djalit një punë. Kishte folur me një prej miqve të saj, një bujk, i cili kishte pranuar ta merrte Richardin si punëtor. Ai do të mblidhte barin, do të ngrinte gardh. Detyra të vështira, por Richardi dukej i ngazëllyer. Djali u nis me autobus një mëngjes, të nesërmen e dhënies së diplomave në liceun e tij. E çova tek stacioni i autobusave, lashë makinën time në parking dhe shkova të ulem me të në sallën e pritjes derisa të lajmëronin nisjen e autobusit. Përqafimet, ai e kishte pasur tashmë këtë të drejtë me të ëmën. Ajo i kishte bërë atij ca lamtumira copëtuese, e kishte shtrënguar fort në gji dhe e kishte mbuluar me puthje duke qarë si një Madeleine, si dhe i kishte lënë në dorë një letër që ai duhej t’ia jepte gjyshes me të mbërritur. Ajo kishte qëndruar në shtëpi për t’iu dhënë dorën e fundit përgatitjeve tona të udhëtimit dhe për të pritur çiftin të cilit ia kishim lënë me qira shtëpinë. Bleva një biletë për Richardin, ia dhashë dhe zumë vend në njërin prej stolave të sallës së pritjes. Rrugës për tek stacioni, ne kishim diskutuar pak mbi gjendjen. Ai më kishte pyetur :
– A do të ndaheni ju, ti me mamin ?
Ishte një mëngjes të shtune, nuk kishte shumë lëvizje në rrugë.
– Do të bëjmë gjithçka që të mos vemi deri këtu, i isha përgjigjur. Ja për këtë do të shkojmë ta kalojmë verën larg që këtu, në një qoshe ku nuk do të na shohë askush. Dhe për këtë punë ne e kemi dhënë shtëpinë me qira dhe kemi marrë një tjetër në Eureka. Dhe kjo është arsyeja që ti po shkon tek gjyshja. Megjithëse kjo nuk është arsyeja e vetme. Ka peshuar dhe fakti që ti do të kthehesh që andej me xhepat plot, sigurisht. Nëna jote dhe unë, nuk duam të ndahemi. Thjesht duam ta kalojmë verën kokë më kokë, që të arnohemi nga pak.
– Ti e do ende mamin, apo jo ? më kishte pyetur ai. Ajo të do, ma ka thënë vetë që të do.
– Sigurisht që e dua, i isha përgjigjur unë. Ç’pyetje është kjo. Ne kemi pasur vështirësi, si gjithë të tjerët, përgjegjësitë tona ishin disi tepër dërrmuese, por tani kemi nevojë të qëndrojmë vetëm për ca kohë, derisa të sheshohengjërat. Por mos e vrit mendjen për ne. Shko tek gjyshja, përfito nga koha e bukur, puno mirë, vë ca para mënjanë. Janë dhe pushimet e tua, mos harro. Shko për peshk kur të mundesh. Është një qoshe ideale për peshkim atje.
– Edhe për ski në ujë. Do të mësoj.
– Kurse unë nuk kam bërë kurrë ski në ujë. Kështu që bëj për të dy.
Ne ishim ulur në sallën e pritjes. Ai shfletonte librin e vet të fundvitit. Unë mbaja gazetën time të hapur përpara meje. Kur u lajmërua nisja e autobusit të tij, ne u ngritëm. E përqafova dhe i thashë :
– Mos e vrit mendjen, mirë ? E ke biletën ?
– Mirupafshim, babi, u përgjigj ai duke u shmangur që të mos ia shihnin lotët.
Mora rrugën e shtëpisë. Valixhet dhe kutitë e kartonit ishin ngjeshur në dhomën e ndenjes. Nancy po pinte një kafe në kuzhinë me çiftin e ri që do ta merrte shtëpinë tonë me qira, gjatë verës. Ishte Nancy ajo që i kishte gjetur. Ata quheshin Jerry dhe Liz, dhe ishin studentë në vitin e tretë për matematikë. I kisha takuar ca ditë më parë, por ua shtrëngova përsëri dorën. Nancy më shërbeu një kafe dhe u ula me ta. Ndërsa pinim kafenë, ajo iu dha fund këshillave të saj, duke iu shpjeguar çka duhej bërë në fillim dhe në fund të çdo muaji, ku duhej ndjekur posta, dhe tërë pjesën tjetër. Nancy dukej e tendosur. Dielli, duke depërtuar përmes perdeve, binte mbi tavolinë, shenjë kjo që mëngjesi kishte ecur tashmë goxha.
Në fund, meqë gjithçka dukej në rregull, i lashë që të tre në kuzhinë dhe fillova të ngarkoj bagazhin e makinës. Shtëpia ku do ta kalonim verën ishte e mobiluar, nuk mungonteasgjë, madje as enët e gatimit, kështu që ne do të merrnim me vete vetëm minimumin e nevojshëm.
Tre javë më herët, kisha marrë makinën dhe kisha përshkuar pesëqind kilometrat që ndajnë Palo Alton nga Eureka, një qytet i vogël në veri të Californie, në breg të Paqësorit, ku kisha marrë me qira shtëpinë e mobiluar në fjalë. Kisha shkuar atje me Susan, gruan me të cilën dilja. Ne kishim kaluar tre netë në një bujtinë, në të dalë të qytetit. Gjatë ditës, hulumtoja nëpër shpalljet e vogla dhe iu bija kryq e tërthor agjencive. Kisha derdhur tre muaj qira paraprakisht, duke paguar me çek, nën sytë e Susan. Më vonë, në bujtinë, e shtrirë mbi shtrat, një dorë të shtruar përsipër ballit, ajo më kishte thënë :
– Jam xheloze për gruan tënde. Jam xheloze për Nancy. Ngado dëgjojmë të thuhet se dashnorja e një burri të martuar ka vetëm një rol dytësor, se bashkëshortja ruan përparësitë e saj, se është ajo që ka pushtetin e plotë, por deri sot nuk e kisha kuptuar kurrë, dhe për më tepër, aq më bënte. Kurse tani, e kam të qartë. Jam xheloze për të. Xheloze për jetën që ajo do të përcjellë me ty në këtë shtëpi gjatë gjithë verës. Do të doja të jem në vendtë saj. Ah, sa xheloze që jam ! E di, e di, po tregohem vërtetë shpirtngushtë, përfundoi ajo.
Ia ledhatova flokët.
Nancy është e madhe, ka këmbë të gjata, flokë brunë, sy gështenjë dhe një temperament bujar. Por që prej disa kohësh, ne ishim fare të mbyllur, të fjetur. Dashnori i saj ishte njëri prej kolegëve të mi, një i divorcuar me flokë shkurre, i veshur gjithmonë spic, tip kostum-jelek-kollare, pak i dhënë pas pijes, e që sipas disa prej studentëve të mi, nganjëherë e kapnin të dridhurat gjatë dhënies së leksioneve. Nancy dhe ai ishin rrasur në këtë lidhje gjatë një mbrëmje, në pushimet e Pashkëve, atëherë kur Nancy sapo kishte zbuluar lidhjen time. E tërë kjo, sot më duket e ulët dhe e mërzitshme – dhe me të drejtë – por këtë pranverë asgjë tjetër nuk na hynte në sy. Ne nuk mendonim tjetër veçse për këtë, dhe e tërë energjia që zotëronim digjej aty. Eshtë rreth fundit të muajit prill kjo që ne zumë të përkëdhelnim projektin për ta lëshuar shtëpinë tonë me qira gjatë verës, dhe për të shkuar diku gjetkë për ta kaluar verën, kokë më kokë, vetëm ne të dy, për t’u përpjekur të afroheshim nga pak, nëse sidoqoftë kjo ishte ende e mundur. Ramë dakort që të dy neve do të shkëpusnim çdo lidhje me partnerët tanë përkastës, qoftë kjo me letra, me telefon apo tjetër. Pasi i kishim marrë të gjitha masat e nevojshme në lidhje me Richardin, ne kishim përzgjedhur çiftin që do të na ruante shtëpinë, dhe pastaj, i pajisur me një hartë në dorë, kisha marrë rrugën e veriut në San Francisko dhe kisha rënë mbi Eurekan dhe një agjenci banesash, e cila nuk kërkonte më mirë sesa të jepte me qira një shtëpi të mobiluar, për periudhën e verës, një çifti dyzetvjeçarësh të respektueshëm. Madje më duket, Zoti më faltë, se kisha përmendur një « muaj të dytë mjalti » duke diskutuar me zonjën e agjencisë ndërsa Susan digjte një cigare në makinë duke shfletuar broshura turistike.
Pasi pata ngjeshur në bagazh dhe në ndenjësen prapa valixhet, çantat dhe kartonat tanë, prita Nancy e cila ishte tek lamtumirat e fundit mbi verandë. Ajo shkëmbeu një shtrëngim dore me secilin prej dy qiramarrësve tanë, ktheu thembrat mbrapsht dhe eci drejt makinës. Tunda krahun në drejtimin e tyre dhe ata më kthyen përshendetjen. Nancy u ngjit në makinë, mbylli derën dhe më tha : « Shkojmë. » I futa marshin dhe morëm drejtimin për në autostradë. Tek semafori i fundit para futjes në të, ne pamë një makinë që sapo kishte lënë autostradën dhe vinte drejt nesh. Skapamentoja e saj ishte shkëputur dhe fërkohej pas asfaltit, duke lëshuar tufa xixash.
– Pa ma shiko pak këtë, tha Nancy. Po sikur të merrte zjarr ?
U treguam të kujdesshëm dhe pritëm derisa makina të ndalonte në një xhep rruge.
U ndalëm në një bar të vogël në qoshe të autostradës, jo larg Sebastopolit. Tabela lajmëronte MAZUT PATATE, dhe kjo na bëri të qeshim. U parkova, hymë brenda, u ulëm në një tavolinë nga fundi, pranë një dritare. Porositëm kafe dhe sanduiçë, pastaj Nancy uli gishtin tregues mbi tavolinë dhe zuri të heqë viza mbi të. Ndeza një cigare dhe vështrova jashtë. Sytë m’u ndalën në një lëvizje tejet të shpejtë dhe në një kaçube, pikërisht poshtë dritares, vura re një zog kolibri. Flatrat e tij lëviznin aq shpejt saqë nuk ishin më veçse një njollë e pandryshueshme dhe ai e zhyste sqepin papushim në një lule.
– Shiko, Nancy ! thirra unë. Një kolibri !
Pikërisht në këtë çast, kolibri fluturoi. Nancy vështroi jashtë dhe tha :
– Ku kështu ? Nuk shoh asgjë.
– Ishte aty para një sekonde, thashë unë. Shiko, erdhi prapë. Jo, nuk është ai. Eshtë një kolibri dhe ky, por jo i njëjti.
Ne u zhytëm në soditjen e kolibrit derisa kamarierja erdhi të na sjellë porosinë. I frikësuar nga lëvizja, zogu fluturoi dhe u zhduk tek qoshja e ndërtesës.
– Për mendimin tim, është një parandjenjë e mirë, thashë unë. Kolibri sjell fat, apo jo ?
– Kështu kam dëgjuar dhe unë, tha Nancy. Nuk e di ku, por kështu kam dëgjuar. Dhe do të kemi shumë nevojë për këtë fat, shtoi ai. Si thua ?
– Eshtë një parandjenjë e mirë, thashë unë. Kemi bërë mirë që u ndalëm këtu.
Ajo tundi kokën, qëndroi një çast pa lëvizur, pastaj ia nguli dhëmbët sanduiçit.
*
Ne mbërritëm në Eureka pak para se të binte nata. Pasi parakaluam bujtinën ku dy javë më parë, kisha fjetur tre netë me Susan, e lamë autostradën dhe u futëm në një rrugë që i ngjitej faqes së një kodrine, duke e lënë qytetin poshtë. Çelësat e shtëpisë ishin në xhepin tim. Nga krahu tjetër i kodrinës, ne përshkuam ende dhe nja dy kilometra para se të mbërrinim në një kryqëzim të vogël me një stacion servisi dhe një market të vogël. Përballë nesh, përtej luginës, shtriheshin male të mbuluara me drurë, dhe rreth e përqark nesh, kullota. Prapa stacion servisit, ca lopë kullosnin në një livadh.
– Eshtë i bukur fshati këndej, tha Nancy. Mezi pres të shoh shtëpinë.
– Kemi mbërritur pothuaj, thashë unë. Është në fund të kësaj rruge, pas brinjës. Dhe ja, thashë unë ca çaste më pas duke u futur në një rrugicë të gjatë të rrethuar me shkurre. Ja shtëpia. Si të duket ?
I kisha shtruar të njëjtën pyetje dhe Susanës kur ishim ndalur në rrugicë, ajo dhe unë.
– Simpatike, tha Nancy. Po, e bukur duket. Zbresim ?
Ne qëndruam një copë herë në këmbë në kopsht, duke vëzhguar vendet. Pastaj ngjitëm shkallët e verandës, hapa derën përpara me çelësin tim dhe ndeza dritën. I hodhëm një sy shtëpisë. Ajo përmbante dy dhoma të vogla, një banjo, një dhomë ndenje stil të vjetër me vatër, si dhe një kuzhinë të madhe nga ku mund të shihnim luginën.
– Të pëlqen ? pyeta unë.
– E mrekullueshme, tha Nancy me një buzëqeshje të madhe. Jam e lumtur që e ke gjetur. Jam e lumtur që jam këtu me ty.
Ajo hapi frigoriferin, kaloi një gisht mbi banak.
– Gjithçka duket e pastër, Zotit i qofshim falë. Nuk do të kem nevojë të bëj pastrim.
– Madje ka dhe çarçafë të pastër mbi shtretër. I kam parë. Kjo është e përfshirë në qira. Secili me jastëkun e vet. Edhe këllëfin e vet të jastëkut.
Ne ishim në dhomën e ndenjes.
– Do të duhet të blejmë dru për vatrën, tha ajo. Në një mbrëmje si kjo, një zjarr i vogël do të ishte i mirëpritur.
– Me drutë do të merrem unë nesër, thashë unë. Do të shkojmë të blejmë ushqime, do të vizitojmë qytetin.
Ajo më vështroi dhe më tha :
– Jam e lumtur që jam këtu me ty.
– Edhe unë, thashë unë.
Hapa krahët. Ajo u hodh drejt meje. E shtrëngova fort. Ajo dridhej. E kapa nga mjekra, ia ngrita fytyrën drejt meje dhe i preha një puthje mbi secilën faqe.
– Nancy, thashë unë.
– Jam e lumtur që jam këtu me ty, tha ajo.
*
Përgjatë ca ditëve që pasuan, ne u mësuam me vendet. Shkonim në Eureka të shikonim vitrinat, bënim shëtitje në gjata në livadhet prapa shtëpisë, duke ecur deri në buzë të pyjeve. Blemë ushqime. Në rubrikën e shpalljeve të vogla të së përditshmes lokale, dikush ofronte dru zjarri. Bëra një telefonatë, dhe të nesërmen dy tipa të rinj flokëgjatë u paraqitën me një pick-up të ngarkuar me dru vërrie që ata e stivuan përgjatë fasadës anësore, nën strehën që shërbente si punë garazhi. Atë mbrëmje, pas darkës, ne pimë kafe përpara vatrës së ndezur duke folur për qenin që parashikonim të merrnim.
– Nuk dua bub, tha Nancy. Bub që bën papastërti ngado dhe që e kthen përmbys dhomën me dhëmbët e tij. Nuk kemi nevojë për këtë. Por do të më pëlqente të kem një qen, kjo po. U bënë shumë kohë që nuk kemi pasur qen. Në një qoshe të tillë, nuk do të kishim probleme për ta mbajtur.
– Por ç’do të bëjmë me të në fund të verës ? pyeta unë.
E bëra pyetjen ndryshe :
– Ç’do të bëjmë me një qen në qytet ?
– Shohim e bëjmë. Deri atëherë, le të kërkojmë një. Një qen të racës së mirë. Nuk di saktësisht çfarë race, por do ta di kur ta kem parë. Do të rrëmojmë në shpalljet e vogla dhe nëse duhet, shkojmë dhe e blejmë në strehën e qenve.
Ky diskutim mbi qentë vazhdoi për disa ditë me rradhë. Ne tregonim me gisht qentë që i kryqëzonim nëpër kopshte nga ku kalonim, duke thënë se do të donim të kishim një të tillë, por kjo nuk na çoi askund, nuk morëm qen.
Nancy i bëri një telefonatë së ëmës dhe i dha adresën dhe numrin tonë të telefonit. E ëma i tha se Richardi punonte dhe dukej i lumtur. Sa për veten e saj, ajo mbahej si nuse. Dëgjova Nancyn t’i thoshte :
– Shkojmë shumë mirë. Eshtë vertëtë një ilaç i shkëlqyer.
Një ditë, nga mesi i korrikut, ndërsa kalonim në makinë mbi rrugën përgjatë Paqësorit, duke mbërritur në majë të një brinje lagunash, ne pamë laguna të ndara nga oqeani nëpërmjet rripash rëre. Kishte njerëz që peshkonin në breg, dhe dy varka valëzonin mbi ujë.
Gjeta një vend ku të ndalja makinën dhe fika makinën.
– Shkojmë të shohim çfarë peshkojnë, thashë unë. Ndoshta mund të gjejmë dhe ne paisje dhe peshkojmë bashkë me ta.
– U bënë vite që nuk kemi vajtur për peshkim, tha Nancy. Herën e fundit, Richardi ishte ende i vogël. Ndaleshim nga krahu i malit Shasta, të kujtohet ?
– Më kujtohet, thashë unë. Dhe befas kuptova që më mungonte peshkimi. Eja, shkojmë shohim ç’peshkojnë.
– Troftë, më tha peshkatari që e pyeta. Trofta deti, trofta ylber. Ka madje dhe ndonjë salmon. Ata hyjnë në lagunëgjatë dimrit, kur rripi i rërës është i hapur, dhe në pranverë, kur ai mbyllet, ata janë të kapur në grackë. Në këtë kohë tani, është sezoni i plotë. Nuk kam kapur asgjë sot, por të dielën e kaluar kam zënë katër të tillë, peshq pesëdhjetë centimetra të gjatë. Janë troftat më të shijshme në botë, dhe janë mjaft luftarake. Djemtë e varkave kanë kapur ndonjë, por unë deri tani, duarbosh.
– Çfarë përdorni si karrem ? e pyeti Nancy.
– Gjithçka, tha ai. Krimba, vezë salmoni, misër. E hedhim grepin larg, e lëmë të zhytet në fund, i japim ca dridhje dhe pastaj vetëm këqyrim fillin.
Ne qëndruam aty një copë herë, duke vëzhguar peshkatarin dhe duke ndjekur me sy varkat që shkonin dhe vinin në lagunë, me motorin e tyre që rënkonte mbytur.
– Falemnderit, i thashë unë peshkatarit. Dhe paç fat.
– Fat dhe për ju, u përgjigj ai. Paçi fat të dy.
Ne morëm udhën e qytetit dhe u ndalëm të blenim ca gjëra në një dyqan sporti : leje peshkimi, kallama me mulli me çmim të lirë, fill najloni, karrema, plumbçe, shportë. Vendosëm të peshkonim të nesërmen në mëngjes.
Atë mbrëmje, pas darkës, ne kemi larë enët bashkë dhe ndërsa do të ndizja zjarrin në vatër, Nancy ka tundur kokën dhe ka thënë që se nuk do të na ecte.
– E përse e thua këtë ? e pyeta unë. Ç’do të thuash me këtë ?
– Që nuk do të na ecë, kaq. Përse të mashtrohemi ? (Ajo tundi përsëri kokën.) Nuk besoj të kem qejf të peshkoj nesër në mëngjes. Më ka ikur dëshira dhe për qenin. Jo, nuk dua qen. Besoj se ajo për çka kam dëshirë është të shkoj tek nëna ime, të shoh nënën time, të shoh Richardin. Dhe të shkoj vetëm. Kam dëshirë të jem vetëm. Më mungon Richardi, tha ajo, dhe duke thënë këtë u shkreh në lotë. Richardi është djali im, bebja ime, tha ajo. Ai është pothuaj madhor tani, së shpejti do të më braktisë. Ah, sa më mungon !
– Po Del, të mungon ? thashë unë. Del Schraeder. Dashnori yt. Të mungon ai ?
– Sonte më mungojnë të gjithë, tha ajo. Edhe ti më mungon. U bë njëfarë kohe që ti më mungon. Më ke munguar aq shumë saqë të kam humbur më në fund. Nuk di si ta shpjegoj, por të kam humbur. Ti nuk je më imi.
– Nancy, thashë unë.
– Jo, jo, tha ajo duke tundur kokën.
Ajo u lëshua mbi divan, përballë zjarrit, dhe vazhdoi të tundë kokën.
– Nesër do të marr avionin dhe do të shkoj tek nëna ime dhe Richardi. Pas nisjes sime, ti mund ta thërrasësh shoqen tënde.
– Sigurisht që jo, thashë unë. As që e kam ndërmend.
Jashtë bënte natë, gjithçka ishte në qetësi. Duke e lënë vështrimin tim të bredhë në drejtim të qytetit, dallova pasqyrimin e zbehtë të dritave të tij në qiell ; copëza bryme detare qëndronin pezull mbi luginë. Mendimet e mia degëzuan drejt Susanës. Pas njëfarë kohe, Nancy doli nga banjo dhe dëgjova derën e dhomës që mbyllej. Hyra në shtëpi dhe i futa një dru zjarrit. Kur flakët patën filluar të lëpinin lëvoren, u ngrita dhe vajta në dhomën tjetër. Ula mbulesat dhe u zhyta një çast në kundrimin e çarçafëve me motive lulesh. Pastaj bëra një dush, vesha pizhamat dhe u ktheva pranë vatrës. Tani bryma kishte ardhur deri në krahun tjetër të dritares. Ndeza një cigare në cep të zjarrit. Kur u ktheva përsëri nga dritarja, vështrimi im qe tërhequr nga një lëvizje bryme dhe pashë një kalë që kulloste në kopsht.
Iu afrova dritares. Kali ngriti pak sytë mbi mua, pastaj rifilloi të kullosë tufat e barit. Një kalë i dytë hyri në kopsht, duke u fërkuar në kalim e sipër pas makinës, dhe filloi edhe ai të kullosë. Ndeza llampën e verandës dhe i vështrova që nga dritarja. Ishin kuaj të bardhë e të lartë, me krifa të gjata. Me siguri që duhej të ishte prishur gardhi i ndonjë livadhi, në mos dikush kishte harruar të mbyllte ndonjë derë. Ata kishin dalë jashtë rrethimit dhe rastësia i kishte sjellë deri në kopshtin tonë përpara. Dukej kjo, ata ishin mjaft të kënaqur nga arratisja e tyre e vogël. Por në të njëjtën kohë, ata ishin të ankthshëm ; nga lartësia e dritares sime, shihja të bardhën e syve të tyre, dhe ndërsa ata shkulnin tufa bari, veshët e tyre trazoheshin papushim. Një kalë i tretë hyri në kopsht, pastaj dhe një i katërt. Një tufë e tërë kuajsh të bardhë kulloste barin tonë.
Hyra në dhomë dhe zgjova Nancy. Ajo i kishte sytë të kuq, qepallat të fryra dhe në flokë kishte vënë bigudina. Një valixhe e hapur ishte ulur përtokë në këmbë të shtratit.
– Nancy, thashë unë. Eja, e dashur. Ka diçka në kopsht. Duhet ta shohësh këtë, nuk do t’iu besosh syve. Nxito.
– Çfarë ka ? tha ajo. Mos më bëj keq. Ç’ka ndodhur ?
– Duhet ta shohësh këtë, e dashur. Nuk të bëj keq. Më fal që të tremba. Eja në dhomën e ndenjes, do të të tregoj diçka.
U ktheva të vihesha në përgjim para dritares dhe pas disa çastesh, Nancy hyri në dhomë, duke lidhur robdishambrin e saj. Ajo vështroi nga dritarja dhe thirri :
– Oh Zot, sa të bukur ! Nga ku dalin ata, Dan ? Çfarë bukurie !
– Do të kenë shpëtuar nga ndonjë fermë këtu rrotull, thashë unë. Do të telefonoj në zyrën e sherifit ; ata do të merren me pronarin e tyre. Por doja që t’i shihje më parë.
– Të kafshojnë ? pyeti ajo. Do të doja të ledhatoj një, atë që sapo ngriti kokën të na shikojë. Do të doja t’i ledhatoja qafën. Por kam frikë mos më kafshon. Do të dal.
– Do të më vinte çudi nëse kafshojnë, thashë unë. Nuk duken të llojit që të kafshojnë. Por nëse del, hidh diçka krahëve, bën ftohtë.
Hodha diçka përsipër pizhamave të mia dhe prita Nancy. Pastaj hapa derën, dolëm jashtë dhe zbritëm në kopsht, në mes të kuajve. Ata ngritën sytë të gjithë mbi ne. Dy prej tyre filluan të kullosnin menjëherë. Një tjetër turfulloi pak, bëri ca hapa prapa, pastaj zuri të kullosë barin dhe të përtypet, kokën të ulur. Krova njërin prej kuajve midis veshëve, ia ledhatova qafën. Ai vazhdoi të përtypë. Nancy zgjati dorën dhe zuri të lëmojë krifën e një kali tjetër.
– Nga vjen ti, bukuroshi im ? e pyeti ajo. Ku banon ti ? Përse ke dalë sonte ? tha ajo përsëri duke vazhduar t’ia lëmojë krifën.
Kali e vështroi, shfryu midis buzëve, pastaj uli përsëri kokën. Ajo ia ledhatoi qafën.
– Do të thërras sherifin, thashë unë.
– Jo, jo tani, tha ajo. Prit pak. Këto gjëra, një herë ndodhin në jetë. Nuk do të kemi më kurrë kuaj në kopshtin tonë. Prit pak, Dan.
Disa minuta më vonë, ndërsa Nancy kalonte nga një kalë në tjetrin, duke iu ledhatuar qafën, përkëdhelur krifën, njëri prej tyre braktisi lëndinën, u fut në rrugicë, i ra mënjanë makinës dhe u drejtua për nga rruga. Dhe këtu e kuptova që duhej telefonuar sherifi.
Nuk vonoi shumë dhe mbërritën dy njerëz të sherifit, me alarmet e tyre të kuq që pulsonin në brymë. Pastaj, një tip i veshur me një bluzë gëzofi, u shfaq në një pick-up që rimorkionte një kafaz kafshësh. Kësaj here, kuajt morën frikë dhe filluan të iknin. Njeriu i kafazit lëshoi një seri sharjesh dhe u përpoq të kapte njërin me lak.
– Mos i bëni keq ! tha Nancy.
Ne u kthyem në shtëpi dhe u gozhduam para dritares duke parë njerëzit e zyrës së sherifit tek ndihmonin rritësin të mblidhte afshët e tij.
– Po shkoj të bëj një kafe, thashë unë. Do dhe ti një, Nancy ?
– Ta them unë çfarë kam dëshirë, tha ajo. Po fluturoj, Dan. Kam përshtypjen se jam e dërrmuar. Nuk di ç’më ka bërë kështu, por është një ndjesi që më pëlqen. Na bëj një kafe, dhe unë po shoh mos gjej një muzikë të mirë në radio, dhe pastaj veç ndiz zjarrin. Jam tepër e eksituar, nuk më zë gjumi.
Të ulur në qoshe të zjarrit, pimë kafe duke dëgjuar një radio të Eurekas që punonte tërë natën. Folëm për kuaj, pastaj për Richardin dhe për nënën e Nancy. Vallëzuam. Në asnjë çast nuk folëm për gjendjen tonë. Bryma qëndronte e ngjitur pas dritares. Flisnim, ishim të butë, plot ngrohtësi. Në dritat e para të agimit, fika radion, shkuam të flinim dhe bëmë dashuri.
Atë pasdite, kur Nancy pati kryer përgatitjet e saj të udhës dhe mbyllur valixhet, e përcolla deri tek aerodromi i vogël lokal. Aty duhet të merrte një avion për Portland. Atje, ajo do të ndërronte avionin dhe do të mbërrinte në Pasco vonë nga darka.
– Bëji të fala nënës tënde nga unë, i thashë. Puthe Richardin për mua dhe thuaji se më mungon shumë. Thuaji se e dua.
– Edhe ai, edhe ai të do, ti e di mirë, tha ajo. Dhe pastaj ju do të shiheni këtë vjeshtë, sido që të jetë puna.
Tunda kokën.
– Mirupafshim, tha ajo duke më zgjatur krahët.
U përqafuam dhe ajo shtoi :
– Jam e lumtur për çka ndodhi këtë natë. Kuajt. Biseda jonë. Dhe pjesa tjetër. Të bën mirë. Nuk do ta harrojmë, as unë, as ti.
Duke thënë këtë, ajo u shkreh në lotë.
– Do të më shkruash, hë ? i thashë unë. Nuk do ta kisha besuar kurrë se do të na ndodhte kjo, thashë unë. Gjithë këto vite. Ky është një mendim që nuk më kishte prekur asnjë sekondë. Jo neve.
– Do të të shkruaj, tha ajo. Letra shumë të gjata. Më të gjatat që ke parë ndonjëherë qysh prej atyre që të dërgoja kur isha në lice.
– Mezi pres t’i shoh, thashë unë.
Ajo më vështroi përsëri, më përkëdheli faqen me gishtat e saj. Pastaj u ktheu mbrapsht dhe u drejtua për nga avioni që priste në pistë.
Shko, o e dashura ime shko, dhe Zoti të shoqëroftë.
Ajo u ngjit në avion. Qëndrova i ngulur aty në cep të pistës derisa motorët filluan të buçasin. Një çast më pas, ai zuri të ecë përgjatë rripit të asfaltit, u ngrit në ajër përsipër gjirit të Humboldt dhe shpejt ngeli vetëm një pikë e vockël në horizont.
U ktheva në shtëpi, parkova makinën në rrugicë dhe vëzhgova gjurmët e lëna një natë më parë nga patkonjtë e kuajve. Bari ishte sakatuar nga gjurmë dhe gropa të thella, me andej-këndej ca grumbuj të vegjël bajgash. Pastaj hyra në shtëpi dhe, pa marrë as mundimin të hiqja pallton, ngrita telefonin dhe formova numrin e Susan.
