Europa TIRANË 8 korrik 2025,
Gjykata e Lartë e Shqipërisë konfirmoi të martën masën e paraburgimit për kryetarin e Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, duke shënuar një moment vendimtar si në trajtimin gjyqësor të çështjes, ashtu edhe në rënien e tij politike. Vendimi, që konfirmon vendimin e Gjykatës së Apelit të datës 13 mars, u dha ndërkohë që prokuroria vazhdon hetimet për korrupsion të dyshuar në lidhje me kontratat bashkiake dhe projektin e inceneratorit të Tiranës — ende pa ngritur ndonjë akuzë zyrtare.
Trupi gjykues, i përbërë nga gjyqtarët Medi Bici, Sokol Binaj dhe relatorja e çështjes Albana Boksi, e justifikoi vendimin me rrezikun për prishje të provave. Por kritikët dhe ekspertët ligjorë paralajmërojnë se qëndrimi i gjatë në paraburgim pa akuza zyrtare ngren shqetësime serioze për sundimin e ligjit — veçanërisht në një moment kur Shqipëria përpiqet të rifillojë procesin e integrimit në BE.
“Këto lloj paraburgimesh të zgjatura do të përballeshin me sfida serioze ligjore në shumë vende anëtare të BE-së,” tha për Tirana Times një analist ligjor që preferoi të mbetet anonim, duke kujtuar se Konventa Evropiane për të Drejtat e Njeriut kërkon masa të shpejta dhe proporcionale.
Precedentë Gjyqësorë dhe Pasoja Politike
Strategjia ligjore e Veliajt ishte mbështetur në një vendim të favorshëm të Gjykatës së Lartë, por precedentët nuk linin shumë hapësirë shprese. E njëjta trupë gjykuese kishte refuzuar më parë kërkesa të ngjashme për arrest shtëpie nga figura të tjera politike si ish-presidenti Ilir Meta dhe ish-ministri i Mjedisit Lefter Koka. Në të dy rastet, gjykata kishte vendosur që integriteti i institucioneve është më i rëndësishëm se statusi politik.
Për ta sfiduar këtë realitet, njerëzit pranë Veliajt angazhuan dy studio lobimi ndërkombëtare — Mishcon de Reya LLP nga Britania dhe Kasowitz LLP nga SHBA — të cilat publikuan një raport ku pretendonin se arrestimi i tij përbën shkelje të standardeve evropiane. Sipas tyre, Veliaj mbahet pa akuza konkrete dhe është penguar të ushtrojë detyrën gjatë fushatës për zgjedhjet parlamentare të 11 majit.
Megjithatë, kjo përpjekje ligjore dhe mediatike nuk pati ndikim të dukshëm, kryesisht për shkak të mungesës së mbështetjes politike të koordinuar në vend. Që nga arrestimi i tij, Kryeministri Edi Rama është distancuar hapur, duke i hequr Veliajt çdo influencë në bashki dhe duke zëvendësuar njerëzit e tij me funksionarë të tjerë. Deklarata e Ramës — “nuk i dihet si do shkojë kjo punë” — e shoqëruar me heshtjen e deputetëve socialistë, e përforcoi mesazhin se Veliaj tashmë është i padëshiruar politikisht.
Nga Pretendent në Të Braktisur
I konsideruar dikur si një nga figurat më të rëndësishme dhe si pasardhës i mundshëm i Ramës, Veliaj tani është politikisht i braktisur. Asnjë nga aleatët e tij nuk arriti të sigurojë mandat në parlamentin e ri, përfshirë në Tiranë — zonën ku ai ka ndërtuar karrierën e tij politike. Socialistët madje përmirësuan rezultatin në këtë zonë pa praninë e tij, duke dobësuar çdo pretendim se ai mbetet i domosdoshëm për partinë.
Ndërkohë, opozita vazhdon protestat duke kërkuar ndëshkim të plotë penal për atë që e quajnë një nga skandalet më të mëdha korruptive të kryeqytetit. Hetimet janë zgjeruar gjithashtu për të përfshirë transaksione financiare që lidhen me bashkëshorten dhe vëllain e Veliajt, duke ngritur dyshime të reja për konflikt interesi.
Por mungesa e akuzave zyrtare po nxit shqetësime të reja se reforma në drejtësi po rrezikon të politizohet. “Nëse sistemi i drejtësisë do të tregojë forcë,” tha një ish-këshilltar qeveritar, “ai duhet të tregojë edhe përmbajtje dhe respekt për procesin e rregullt ligjor.”
Ngërç Institucional apo Strategji e Qëllimshme?
Ligji shqiptar lejon shkarkimin e një kryebashkiaku që mungon për më shumë se tre muaj — një afat që Veliaj tashmë e ka kaluar. Megjithatë, qeveria ende nuk e ka formalizuar shkarkimin e tij, duke e lënë Tiranën në një gjendje paqartësie institucionale. Disa analistë e shohin këtë si një taktikë të menduar: Rama mund të preferojë që proceset gjyqësore të vazhdojnë ndërsa pushteti real në bashki kalon në duar të tjera.
Në këtë situatë, Veliaj mbetet në një limbo të plotë — një njeri dikur në qendër të sistemit politik shqiptar, tani përballë një drejtësie që i është kthyer plotësisht kundër. Rënia e tij interpretohet gjerësisht si pjesë e një ristrukturimi të brendshëm të Partisë Socialiste, e cila po distancohet nga figurat e ekspozuara ndërkohë që rritet presioni ndërkombëtar për të luftuar korrupsionin.
Vendimi i Gjykatës së Lartë nuk është thjesht një akt ligjor — ai është një reflektim i ndryshimeve në ekuilibrat e pushtetit në Shqipëri. Ndërkohë që negociatat me BE-në janë në ngërç dhe tensionet e brendshme po shtohen, çështja Veliaj po shndërrohet në një provë të vërtetë për besueshmërinë e institucioneve shqiptare.
